بررسی شاخص خطر بهداشتی فلزات سنگین سرب، نیکل، روی، آهن و مس در عضله ماهی گاریز (liza klunzingeri) در استان هرمزگان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

گروه شیمی- دانشکده علوم پایه- دانشگاه هرمزگان- بندرعباس- ایران

10.22034/aej.2020.254561.2390

چکیده

این مطالعه به منظور اندازه‌گیری مقادیر فلزات سنگین سرب، نیکل، روی، آهن و مس در ماهی گاریز جزایر (قشم، هنگام و هرمز) در استان هرمزگان انجام شد. در مناطق مورد مطالعه در طول دو فصل تابستان و زمستان جمعاً 180 نمونه در سال 1398 جمع آوری گردید. پس از انجام عملیات زیست سنجی، اندازه گیری غلظت عناصر سنگین در بافت عضله با کمک دستگاه جذب اتمی انجام شد. نتایج نشان داد که بیشترین میانگین غلظت فلزات سنگین سرب، نیکل، روی و مس در جزیره قشم (سرب: 009/0±082/0، نیکل: 07/0±646/0، روی: 33/1±97/31و مس: 03/0±881/0 میکروگرم بر‌گرم) و فلز آهن در جزیره هرمز (آهن: 75/0±30/19 میکروگرم برگرم) و کمترین میانگین غلظت فلزات در جزیره هنگام (سرب: 007/0±036/0، نیکل: 05/0±348/0، روی: 06/1±13/15، مس: 03/0±657/0و آهن: 4/0±13/12 میکروگرم برگرم) می باشد. علاوه بر این محاسبه ضرایب همبستگی میان غلظت عناصر سرب، نیکل، روی، آهن و مس با طول و وزن کل بدن در بافت ماهی گاریز در جزایر قشم، هرمز و هنگام ضرایب همبستگی مثبت و معنی دار متوسط تا بالایی را نشان می دهد. از طرفی غلظت فلزات سرب، نیکل، روی و مس در نمونه‌های ماهی گاریز در مناطق مورد مطالعه در مقایسه با استانداردهای بین‌المللی FAO، WHO، FDA، NHMRC و UKMAFF پایین‌تر بود. همچنین میزان پتانسیل خطرپذیری و شاخص خطر برای بیماری‌‎های غیرسرطانی در بالغین و کودکان در بافت عضله ماهی گاریز در مناطق مورد مطالعه کمتر از 1 به دست آمد، بنابراین می‎توان نتیجه گرفت که در حال حاضر هیچ مشکلی برای سلامت انسان از نظر مصرف این آبزی ایجاد نمی‎شود.

کلیدواژه‌ها

موضوعات


عنوان مقاله [English]

Evaluation of Health Risk Index of Heavy Metals of Lead, Nickel, Zinc, Iron and Copper in Liza Klunzingeri Muscle in Hormozgan Province

نویسنده [English]

  • Naser Koosej
Department of Chemistry, Faculty of Basic Sciences, Hormozgan University, Bandar Abbas, Iran
چکیده [English]

This study was performed to measure the amounts of heavy metals lead, nickel, zinc, iron and copper in garish fish of islands (Qeshm, Hengam and Hormoz) in Hormozgan province. A total of 180 samples were collected in the study areas during the two seasons of summer and winter in 1398. After bioassay, the concentration of elements in muscle tissue was measured using an atomic absorption spectrometer.The results showed that the highest mean concentrations of metals lead, nickel, zinc and copper in Qeshm (lead: 0.082 ± 0.009, nickel: 0.646 ± 0.07, zinc: 31.97 ± 1.33 and copper : 0.881 ± 0.03 μg / g) and iron metal in Hormoz (iron: 19.30 ± 0.75 μg / kg) and the lowest average concentration of metals in Hengam (lead: 0.036 ± 0.007 Nickel: 0.348 ± 0.05, Zinc: 15.13 ± 1.06, Copper: 0.657 ± 0.03 and Iron: 12.13 ± 0.4 μg / gram. The results also showed that there is a direct relationship between metal concentration and length and total body weight of fish. On the other hand, the concentrations of lead, nickel, zinc and copper in barley fish samples in the study areas were lower than the international standards of FAO, WHO, FDA, NHMRC and UKMAFF. Also, the level of potential risk and risk index for non-cancerous diseases in adults and children in the aquifer muscle tissue was less than 1. Therefore, it can be concluded that there are currently no problems for human health in terms of consumption of this fish.

کلیدواژه‌ها [English]

  • liza klunzingeri
  • Heavy metals
  • hazard index
  • Hormozgan province