بررسی عادات غذایی سه گونه گاوماهی از جنس Neogobius در بخش جنوب مرکزی دریای خزر، نوشهر

نوع مقاله : زیست شناسی (جانوری)

نویسندگان

1 گروه زیست شناسی و زیست فناوری دریا و آبزیان، دانشکده علوم و فناوری های زیستی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران، صندوق پستی: 1983969411

2 پژوهشکده علوم محیطی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، صندوق پستی: 19834

چکیده

خانواده گاوماهیان (Gobiidae)، از فراوان‌ترین ماهیان موجود در دریای خزر می‌باشند. این ماهیان از مصرف‌کنندگان عظیم منابع غذایی و رقیب جدی برای سایر گونه‌ها هستند. مطالعه حاضر بر روی رژیم غذایی سه گونه گاوماهی شنی خزری (Neogobius pallasi)، گرد (Neogobius melanostomus) و خزری (Neogobius caspius)  از فروردین 1391 تا مهر 1392 در 14 ایستگاه در ساحل نوشهر انجام گرفت. در کل  400 عدد گاوماهی شنی خزری، 191 عدد گرد و 161 عدد خزری بررسی شد. در نتیجه بررسی رژیم غذایی ، گروه‌های متنوعی شامل خرچنگ، میگو، دوکفه‌ای، کشتی‌چسب، کرم پرتار، گاماروس، صدفیان، روزنه ­دار، بقایای ماهی و تخم ماهی شناسایی شد. طی دوره مطالعه، گاوماهی شنی خزری و گرد فاقد غذای اصلی بودند ولی گاوماهی خزری از گاماروس به­ عنوان غذای اصلی استفاده کرد. بیش ­ترین فراوانی نسبی طعمه‌ها را دوکفه‌ای‌ها با 28/68 درصد در گاوماهی شنی خزری، کشتی‌چسب، صدفیان وکرم‌ پرتار به ­ترتیب با 23/31، 21/83 و 20/03 درصد در گاوماهی گرد و گاماروس با  59/78 درصد در گاوماهی خزری به خود داشتند. شاخص تهی بودن معده در هر سه گونه در بهار بالا بوده در تابستان کاهش و سپس در پاییز افزایش یافت. استراتژی تغذیه‌ای گاوماهی شنی خزری و گرد به سمت تخصصی بودن پیش رفت ولی در گاوماهی خزری به­ صورت مخلوط بود و گاماروس طعمه پراهمیت بود. میانگین شاخص شانون بین دوگونه گاوماهی شنی خزری  (0/24±1/4) و خزری (0/35±0/78) و هم ­چنین گرد (0/43±1/32) و خزری اختلاف معنی ­دار داشت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Study of food habits of three Neogobius species in the Central south part of the Caspian Sea, Noshahr

نویسندگان [English]

  • Zeinab Saeedi 1
  • Asghar Abdoli 2
  • Bahram Hasan Zadeh Kiabi 1
  • Sahba Bahmanpour 1
  • Mahnaz hamedian 1
1 Department of Biology and Biotechnology, Marine and Aquatic Sciences, Faculty of Biotechnology, Shahid Beheshti University, Tehran, Iran, POBox: 1983969411
2 Institute of Environmental Sciences, Shahid Beheshti University, P.O. Box: 19834, Tehran, Iran
چکیده [English]

Family Gobiiade which are massive consumers and serious competitors for other species, are recognized as one of the most abundant fishes in the Caspian Sea. This study conducted in the Noshahr coast, Central south part of the Caspian Sea from March 2012 to September 2013 in 14 sites. This study examined food habits of the three Neogobius species such as, Neogobius pallasi, Neogobius melanostomus and Neogobius caspius. Totally, 400 Caspian sand, 191 Round and 161 Caspian gobies were captured. overall 10 prey items were determined, Xanthidae, Palaemonidae, Bivalvia, Barnacle, Polychaeta, Gammaridae, Ostracoda, Foraminifera, fish remains and fish eggs. There was no main food item in the diet of Caspian sand and Round gobies in the study period and Caspian goby consumed Gammarus mainly. Bivalvia (%28.68) was more abundant prey item in the diet of Caspian sand goby. barnacle (%23.31), Ostracoda (%21.83) and polychaete (%20.03) were more abundant prey items in the diet of Round goby and Gammarus (%59.78), was more abundant food in the diet of Caspian goby. Vacuity index was high in spring, decreased at summer then increased at autumn. The feeding strategy of Caspian sand and Round gobies were more specialized. Fish predators were specialized on distinct prey items. Caspain goby had a mixed feeding strategy and Gammarus was recognized as an important food. Shannon index had a significant difference between Caspian sand (1.4±0.24) and Caspian gobies (0.78±0.35), Round goby (1.32±0.43) and Caspian goby too.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Gobies
  • food diet
  • food preference
  • Noshahr coast
  • Caspian Sea

مراجع

  1. بیسواس، اس.پی.، 1993. روش‌های دستی در بیولوژی ماهی. ترجمه ولی‌پور. ع و عبدالملکی. ش.، 1379. نشر مرکز تحقیقات شیلاتی استان گیلان. 138 صفحه.  
  2. بیرشتین. آی. ای.، 1968. اطلس بی‌مهرگان دریای خزر. ترجمه دلی ناد. ل و نظری. ف.، 1379 موسسه تحقیقات شیلات ایران، مدیریت اطلاعات علمی و روابط بین الملل. تهران. 610 صفحه.
  3. پیری، ح.، 1379. بررسی سیستماتیک، پراکنش و برخی از خصوصیات زیستی گاوماهیان(Gobiidae)  سواحل جنوبی دریای خزر (آب ­های استان گیلان). پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد شیلات. دانشکده علوم و فنون دانشگاه آزاد اسلامی، تهران شمال. 195 صفحه. 
  4. رحمانی، ح.، 1377. بررسی برخی از خصوصیات بیولوژیکی و اکولوژیکی ماهیانNeogobius melanostomus و Neogobius fluviatilis  در نهر مادرسوپارک ملی گلستان. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد شیلات. دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان. 134 صفحه.
  5. عباسی،ک.؛سرپناه، ع.؛ صیادرحیم، م.، نوروزی، ه.؛ سبک‌آرا، ج.؛ ماهی ­صفت، ف.؛ عبداله‌پور، ح.؛ جمالزاده، ف.، 1390. بررسی عادت تغذیه‌ای گاوماهی خزری (Neogobius cspius) در سواحل استان گیلان (جنوب­ غربی دریای خزر). زیست شناسی دریا، دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز. شماره 11، صفحات 1 تا 12.                                               
  6. عبداله‌پور،ح.؛ عباسی،ک. و سرپناه،ع.، 1389 .بررسی تغذیه گاوماهی گرد (Neogobius melanostomus) در سواحل جنوب­ غربی دریای خزر) سواحل استان گیلان (، مجله شیلات. سال 4، شماره 3، صفحات 15 تا 26.  
  7. علوی­ یگانه، م.ص. و کلباسی، م.ر.، 1385. بررسی رژیم غذایی گاوماهی شنی خزریNeogobius fluviatilis pallasi (Berg,1916)  در جنوب دریای خزر (ساحل نور). مجله زیست شناسی ایران. نسخه 19، شماره 2، صفحات 180 تا 190.
  8. قلیچی، ا.، 1377. بررسی سن، رشد، تغذیه و تولید مثل گاوماهیان در سواحل شرقی دریای خزر، خلیج میان‌کاله. پایان‌نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه گرگان. 63 صفحه.
  9. کیمرام، ف.، 1373. شناسایی و بررسی بیولوژیک گاوماهیان Gobiidae خلیج گرگان، پایان­ نامه کارشناسی­ ارشد شیلات، دانشگاه آزاد اسلامی تهران واحد شمال. 77 صفحه.
  10. ووتن، ر.، 1992. بوم‌شناسی ماهیان. ترجمه استکی، ع.، 1383. انتشارات موسسه تحقیقات شیلات ایران. 244 صفحه.
  11. Abdoli, A.; Allahyari, S.; Kiabi, B.H.; Patimar, R.; Ghelichi,  A.; Mostafavi, H.; Aghili, S.M. and Rasooli, P., 2009. Length weight relationships for seven Gobiid fish species in the southeastern Caspian Sea basin, Iran.  Journal of Applied Ichthyology. Vol. 25, pp: 786-785.
  12. Abdoli, A.; Allahyari, S.; Patimar, R. and Kiabi, B.H., 2012. Feeding strategies of three Neogobius species in the Gomishan Wetland of Iran, South-east Caspian Sea. Journal of Zoology in the Middle East. Vol. 65, pp: 49-54.
  13. Amundsen, P.A.; Gabler, H.M. and Staldvik, F.J., 1996. A new approach to graphical analysisof feeding strategy from stomach contents data modification of the Costello (1990) method. Journal of Fish Biology. Vol. 48, pp: 607-614.
  14. Azizova, N.A., 1962. The possibility of a goby fishery in the Caspian-Ryb. Khoz. 3:14 (in Russian).
  15. Berg, L.S., 1949.  Presnovodnye ryby Irana i sopredel'nykh stran. Freshwater fishes of Iran and adjacent countries. Trudy Zoologicheskogo Instituta Akademii Nauk. pp: 783-585.
  16. Biswass, S.P., 1993. Manual of methods in fish biology. South Asia Publishers PVT., New Dehli International Book Co. Absecon Highlands. N.J. pp: 65-77.
  17. Borza, P.; Erős, T. and Oertel, N., 2009. Food resource partitioning between two invasive gobiid species (Pisces, Gobiidae) in the Littoral Zone of the River Danube, Hungary. Int. Rev.Hydrobiol. Vol. 94, pp: 609-621.
  18. Brandner, J.; Auerswald, K.; Cerwenka, A.F.; Schliewen, U.K. and Geist, J., 2013. Comparative feeding ecology of invasive Ponto Caspian gobies. Hydrobiologia. Vol. 703, pp: 113-131.
  19. Coad, B.W., 2003. The fresh water fishes of Iran, Family: Gobiidae. Available on www.briancoad.com.
  20. Coad, B.W., 2013. Freshwater fishes of iran. Electronic version, updated 06 May 2013. www.briancoad .com.
  21. Corkum, L.D.; Sapota, M.R. and Skora, K.E., 2004. The round goby, Neogobius melanostomus, a fish nvader on both sides of the Atlantic Ocean. Biological invasions. Vol. 6, pp: 173-181. 
  22. Costello, M.J., 1990. Predator feeding strategy and prey importance: a new graphical analysis. Journal of Fish Biology. Vol. 36, pp: 261-263.
  23. Eschmeyer, W., 2013. Catalog of fishes. Electronic version, updated 04 January 2013.
  24. Euzen, O., 1987. Food habits and diet composition of some fish of Kuwait. Kuwait Bulletin of Science. Vol. 9, pp: 65-85.
  25. Ghedotti, M.J.; Simhula, J.C. and Smith, G.R., 1995. Zebra mussel predation by round gobies in the laboratory. J. Great Lakes Res. Vol. 21, pp: 665-669.
  26. Hajisamaea, S.; Choua. L.M. and Ibrahim, S., 2003. Feeding habits and trophic organization of the fish community in shallow waters of an impacted tropical habitat Estuarine. Coastal and Shelf Science. Vol. 58, pp: 89-98.
  27. Holden, M.J. and Raitt, D.F.S., 1974. Methods of Resource Investigation and Their Application. Manual of Fisheries Science. FAO, Rome.
  28. Hixon, M., 1980. Competitive interactions between California reef fishes of the genus Embiotoca. Ecology. Vol. 61, pp: 918-931.
  29. Jansen, P.A.; Slettvold, H.; Finstad, A.G. and Langeland, A., 2002. Niche segregation between Arctic char (Salvelinus alpinus) and brown trout (Salmo trutta), an experimental study of mechanisms. Canadian Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. Vol. 59, pp: 6-11.
  30. Jurajda, P.: Cerny, J.; Polacik, M.; Valová, Z.; Janác, M.; Blažek, R. and Ondracková, M., 2005. The recent distribution and abundance of non-native Neogobius fishes in the Slovak section of the river Danube. Journal of Applied Ichthyology. Vol. 21, pp: 319-323.
  31. Krebs, C.J., 1999. Ecological Methodology,Benjamin Cummings. Menlo Park CA. 620 p.
  32. Miller, P.J., 1986. Gobiidae. In: Fishes of the Northeast Atlantic and Mediterranean (Whitehead P.J.P., Bauchot M.-L., Hureau J.-C., Nielsen J. & Tortonese E., eds), Paris: UNESCO. pp: 1019-1086.
  33. Miller, P.J., 2003. The freshwater fishes of Europe. Mugilidae, Atherinidae, Atherinopsidae, Blenniidae, Odontobutidae, Gobiidae. Vol. 8/I, 404 p.
  34. Moyle, P.B.C. and Cech, J.J., 2004. Fishes: an introduction to ichthyology. Upper Saddle River, NJ: Pearson Prentice Hall.
  35. Pinchuk, V.I.; Vasil’eva, E.D.; Vasil’ev, V.P. and Miller, P.J., 2003. Neogobius melanostomus (Pallas, 1814). In Miller, P. J. (ed.), The Freshwater Fishes of Europe. Vol. 8.
  36. Ragimov, D.B., 1976. Materials on distribution and abundance of gobies at the east coasts of the Middle and South Caspian. Izv.Akad. Nauk. Azarb. SSR. (Boil.). Vol.  2, pp: 83-87 (in Russian).
  37. Rahimov, D.B., 1991. The Caspian Sea Gobiidae. Senpeterzburgh, Russia. 602 p.
  38. Ross, S.T., 1986. Resource Partitioning in Fish Assemblages, A Review of Field Studies. Copeia. Vol. 2, pp: 352-388.
  39. Sarpanah, A.S.; Ghasemzadeh, G.R.; Nezami, S.A.; Shabani, A.; Christianus, A.; Shabanpour, B. and Chiroos, B.S., 2010. Feeding characteristics of Neogobis caspius in the south west coastline of the Caspian Sea (Gilan Province).Iranian journal of fisheries science. Vol. 9, pp: 127-140.
  40. Segurado, P.; Santos, J.M.; Pont, D.; Melcher, A.H.; Jalon, D.G.; Hughes, R.M. and Ferreira, M.T., 2011. Estimating species tolerance to human perturbation, Expert judgment versus empirical approaches. Ecol Ind Vol. 11, pp: 1623-1635.
  41. Skora, K., 2001. Observations on Diet Composition of Neogobius melanostomus Pallas 1811 in the Gulf of Gdansk (Baltic Sea). J. Great Lakes Res. Vol. 27, pp: 209-299.
  42. Stepanova, T., 2001. Specific Features of Reproduction and Growth of Gobies in the Northern Caspian Sea. Collection of Scientific Papers of the Caspian Research Institute of Fishery Management on Ecology of Juveniles and Problems of Reproduction of Caspian Fish. pp: 268-276.
  43. Števove, B. and Kováč, V., 2013. Does invasive bighead goby Neogobius kessleri and round goby N. melanostomus (Teleostei, Gobiidae) compete for food? Knowledge and Management of Aquatic Ecosystems. 8 p.
  44. Svetovidov, A.N., 1964. Fishes of the Black Sea. Nauka, Moskow. 552 p (in Russian).
  45. Werner, E.E. and Hall, D.J., 1977. Competition and habitat shift in two sunfishes (Centrarchidae). Ecology. Vol. 58, pp: 869-876.
  46. Winemiller, K.O. and Pianka, E.R., 1990. Organization in natural assemblages of desert lizards and tropical fishes. Ecol Mono. Vol. 60, pp: 27-55.

 

فصلنامه محیط زیست جانوری
دوره 9، شماره 4
دی 1396
صفحه 151-160

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار