مطالعه اثرات پرورش ماهیان خاویاری بر پراکنش، تراکم و ﺗﻮده زﻧﺪه بزرگ بی مهره گان در ﺧﻠﻴﺞ ﮔﺮﮔﺎن

نوع مقاله : بوم شناسی

نویسندگان

1 گروه شیلات، دانشکده شیلات و محیط زیست، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی، گرگان، ایران

2 گروه شیلات، دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی، دانشگاه گنبد کاووس، صندوق پستی: 4971799151

چکیده

 امروزه اثرات زیست محیطی ناشی از پرورش ماهی بر کیفت آب و جوامع کف­زی امری بدیهی بر آلودگی آب است. به­ همین منظور، مطالعه ­ای جهت بررسی پراکنش، فراوانی و توده زنده بزرگ بی ­مهره ­گان خلیج گرگان در محدوده حصارهای پرورشی ماهیان خاویاری صورت گرفت. تحقیق به ­صورت فصلی از مرداد 1394 الی تیر­ماه 1395 انجام شد. 5 ایستگاه با 3 تکرار به ­ترتیب شامل مرکز حصار، 5، 25، 50 و 100 متری از حصار در­نظر گرفته شد. نمونه ­برداری از بستر توسط نمونه ­بردار ون وین گرب با سطح 0/05 مترمربع (25×20 سانتی ­متر) صورت گرفت. تراکم، درصد فراوانی و میزان زی ­توده هر گروه تعیین گردید. در مجموع 11 جنس و 10 خانواده از 3 شاخه بزرگ جانوری شامل نرم­ تنان (Mollusks)، بندپایان (Arthropods)، کرم ­ها (Annelids) مشاهده شد. براساس نتایج به ­دست آمده بیش ­ترین درصد فراوانی نمونه ­ها در طول سال متعلق به خانواده پیرگولیده (Pyrgulidae (Hydrobiidae و کوکلیپویده (Cochliopidae) از شکم پایان (Gastroppda) به ­ترتیب 33/83 % و 26/05%، کم ­ترین آن متعلق به خانواده گاماریده (Gammaridae) از سخت ­پوستان (Crustacean) با 0/05 %  بودند. نتایج نشان داد، بیش­ ترین پراکنش و فراوانی متعلق به جنس Pyrgohydrobia sp. از خانواده پیرگولیده (3410 عدد) بود. بیش ­ترین و کم ­ترین فراوانی گونه­ های مشاهده­شده به ­ترتیب مربوط به فصل پاییز (3263 عدد) و بهار (2044 عدد) بود. بیش ­ترین و کم ­ترین فراوانی مربوط به ایستگاه­ های 3 و 1 به ­ترتیب با 2469و 1821 عدد بود. با این­ حال، مطالعات نشان داد که تفاوت معنی ­داری در پراکنش فراوانی جوامع­ کف زی در اطراف حصارهای پرورشی دیده نشد (0/05<p).

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The study of effects of Sturgeon pen culture on distrubtion, abundance and biomass macroinvertebrate in Gorgan Gulf

نویسندگان [English]

  • Mohamad Farhangi 1
  • Seyed Abbas Hosseini 1
  • Hojatillah Jafaryan 2
  • Rasul Ghorbani 1
  • Mohammad Harsij 2
  • Mohammad Sudagar 1
1 Department of Fisheries, Faculty of Fisheries and Environment, University of Agricultural Sciences and Natural Resources, Gorgan, Iran
2 Department of Fisheries, Faculty of Agriculture and Natural Resources, University of Gonbad-e Kavos, POBox: 4971799151
چکیده [English]

Nowadays, the environmental impact of fish culture on water quality and benthic macroinvertebrates is known as pollution water. Therefore the studies were carried out to determinate of distribution, abundance and biomass value macro invertebrate around Sturgeon pen culture in Gorgan Gulf. Seasonal samplings were carried out from August 2015 to July 2016. The study was done at 5 stations in 3 transects, where three pen culture were active. Stations were in distance 0, 5, 25, 50 and 100 m far from pen. Benthos was collected using a van Veen grab (20*25 cm). Density, abundance percent and biomass were calculated for groups. Totally, 11 genus's and 10 families belong to 3 phyla as Mollusks, Arthropods and Annelids were identified. The results showed, there were the maximum abundance percent belong to Pyrgulidae (Hydrobiidae) and Cochliopidae with 33.83% and 26.05% and the minimum abundance percent belong to Gammaridae with 0.05% respectively. However, the maximum abundance belongs to Pyrgohydrobia sp., from Pyrgulidae with 3410 n/m2. The results showed, there were the maximum and minimum abundance in autumn and spring with 3263n and 2044n respectively. So, there were the maximum and minimum abundance of benthic in 3 and 1 stations with 2469 n and 1821 n respectively. Finally, there were no significant difference on abundance and biomass macroinvertebrate around Sturgeon pen culture in Gorgan Gulf (p>0.05).

کلیدواژه‌ها [English]

  • Water Quality
  • Water Pollution
  • Biomass
  • Sturgeon Fish
  • Gorgan Gulf
  • Caspain Sea
  1. احمدی، م. ر. و نفیسی، م.، 1380. شناسایی موجودات شاخص بی­ مهره آب ­های جاری. انتشارات خبیر، 234 صفحه.
  2. اﺟﻼﻟﻲ ­ﺧﺎﻧﻘﺎه، ک.؛ اﻛﺒﺮزاده، غ.؛ آﻗﺎﺟﺮی، ش.؛ ﻧﮕﺎرﺳﺘﺎن، ح.؛ ﺗﻤﺪﻧﻲ، س. و اﻛﺒﺮی، ح.، 1389. ﺑﺮرﺳﻲ اﺛﺮات ﭘﺴﺎب ﻣﺰارع ﭘﺮورش ﻣﻴﮕﻮ ﺑﺮ توزیع و ﺗﺮاﻛﻢ ﻣﺎﻛﺮوﺑﻨﺘﻮزﻫﺎ در ﺧﻮر ﻣﺎزغ ﻫﺮﻣﺰﮔﺎن. مجله اقیانوس ­شناسی. سال 1، شماره 3، صفحات 1 تا 5.
  3. باقری، ح.؛ درویشی ­بسطامی، ک.؛ حمزه ­پور، ع.؛ سلطانی، ف. و اکبریان، ا.، 1392. تدوین دستورالعمل بررسی و پایش اکولوژِیک آب­ های ساحلی با استفاده از شاخص کف ­زیان (مطالعه موردی سواحل جنوب ­شرقی خزر). اداره کل حفاظت ­محیط زیست ­استان گلستان. طرح پژوهشی. 138 صفحه. 
  4. تجری، م.؛ رضیعی، م.؛ افسا، س.؛ عظیمی، ع.؛ شامخی ­رنجبر، ا. و حامی ­طبری، ا.، 1392. ﺑﺮرﺳﯽﺗﻨﻮع، ﻓﺮاواﻧﯽ و ﺑﯿﻮﻣﺎس کف ­زیان ﮔﻤﯿﺸﺎن ﺗﺎﻻب در ﮔﻠﺴﺘﺎن اﺳﺘﺎن. مجله زیست ­شناسی­ جانوری. سال 6، شماره 2، صفحات 11 تا 19.
  5. سقلی، م.؛ باقراف، ر.؛ پاتیمار، ر.؛ حسینی، س.ع. و مختومی، ن.م.، 1391. ﭘﺮاﻛﻨﺶ، ﻓﺮاواﻧﻲ و ﺗﻮده ­زﻧﺪه ﻣﺎﻛﺮوﺑﻨﺘﻮزﻫﺎی ﺧﻠﻴﺞ ﮔﺮﮔﺎن و ﺟﻨﻮب ﺷﺮﻗﻲ درﻳﺎی ﻣﺎزﻧﺪران، ﮔﻠﺴﺘﺎن اﺳﺘﺎن. مجله پژوهش ­های علوم و فنون دریایی. شماره 4، صفحات 45 تا 58.
  6. سلیمانی ­راد، آ.؛ کامرانی، ا.؛ کشاورز، م.؛ وزیری­ زاده، ا.؛ بهره مند، م.، 1390. ﺑﺮرﺳﻲ ﺑﻮم­ﺷﻨﺎﺧﺘﻲ ﺟﻤﻌﻴﺖ ﻣﺎﻛﺮوﺑﻨﺘﻮزﻫﺎی منطقه ﺣﻔﺎﻇﺖ ﺷﺪه ﺧﻮرﮔﺎﺑﺮﻳﻚ در ﺷﻬﺮﺳﺘﺎن ﺟﺎﺳﻚ (دریای عمان). مجله اقیانوس ­شناسی. شماره 2، شماره 7، صفحات31 تا 37.
  7. ﺳﻠﻴﻤﺎﻧﻲ ­رودی، ع. 1373. ﻓﻮن ﺑﻨﺘﻴﻚ ﺣﻮﺿﻪ ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎی ﺧﺰر اﻋﻤﺎق 40 تا 80 متر. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ ﺷﻴﻼت اﻳﺮان. سال 3، شماره 2، صفحات 46 تا 51.
  8. ﺣﺎﺟﯽ­ﻣﺮادﻟﻮ، ع.م.؛ ﻗﺮﺑﺎﻧﯽ، ر،؛ رﺣﻤﺎﻧﯽ. ح؛  اﯾﺮاﻧﯽ، ع.؛ ﻧﻌﯿﻤﯽ، ا. و ملایی، م .، 1386. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺗﺮﮐﯿﺐ و ﻓﺮاواﻧﯽ کف ­زیان و ﻣﺎﻫﯿﺎن آﺑﺮاﻫﻪ ﻣﻨﺘﻬﯽ ﺑﻪ ﺗﺎﻻب ﮔﻤﯿﺸﺎن.  ﻣﺠﻠﻪ شیلات، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اسلامی واحد آزادﺷﻬﺮ. سال 1، شماره 1، صفحات 27 تا 38.
  9. دلیناد، ل. و نظری، ف.، 1380. اطلس بی مهرگان دریای خزر. موسسه تحقیقات شیلات ایران. 610 صفحه.
  10. طاهری،م.؛سیف­ آبادی،ج.ویزدانی،م.، 1386. ﺑﺮرﺳﻲ اﻛﻮﻟﻮژﻳﻜﻲ و تغییرات سالانه جمعیت پرتاران ﺧﻠﻴﺞ ﮔﺮﮔﺎن-ساحل ﺑﻨﺪرﮔﺰ. مجله زیست ­شناسی. سال 2، شماره 20، صفحات 286 تا 294.  
  11. عقیلی، ک.؛ آقایی ­مقدم، ع.؛ حامی­ طبری، ا. و میرهاشمی رستمی، س.ا.، 1393. بررسی جوامع بنتیکی خلیج گرگان در حصار توری جهت پرورش و مولد­سازی ماهی کپور­دریایی. اولین همایش آبزی ­پروری نوین، فرصت ­ها، چالش ­ها. دانشگاه علوم ­کشاورزی و منابع ­طبیعی گرگان، ایران، گرگان، 8 صفحه.
  12. قانع، ه.، 1383. ارزیابی زیستی و فون کف ­زیان آب ­های جاری. مجموعه مقالات اولین کنگره علوم­دامی و آبزیان کشور، دانشکده کشاورزی، دانشگاه تهران. صفحات 1070 تا 1074.
  13. قرایی، ا.؛ میردار، ج.؛ راهداری، ع.؛ کیخا، م.؛ خندان ­بارانی، ه. و کرمی،ر.،1395. تغییرات زمانی و مکانی ساختارجامعه فیتوپلانکتونی در آب­ های مخازن چاه نیمه­های سیستان. مجله بوم شناسی آبزیان. جلد 5، شماره 4، صفحات 40 تا 50.
  14. ﻛﻮﺛﺮی. س.، وﺛﻮﻗﻲ، غ.؛ ﻓﺎراﺑﻲ، س.م. و سلیمانی ­رودی، ع.، 1388. ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ ﻓﺮاواﻧﻲ و زی ­توده ﻣﺎﻛﺮوﺑﻨﺘﻮزﻫﺎی درﻳﺎی ﺧﺰر در ﺣﻮﺿﻪ اﺳﺘﺎن ﻣﺎزﻧﺪران. ﻣﺠﻠﻪ ﻋﻠﻤﻲ شیلات ایران. سال 2، صفحات 14 تا 21.
  15. ﻣﻮﺳﻮی­ﻛﺸﻜﺎ، م.؛ ﺳﻴﻒ­آﺑﺎدی،ج.؛ ﻋﻮﻓﻲ، ف.؛ دﻟﻴﺮ­ﺧﻮاه ­آزاده، ح. و طاولی، م.، 1389. ﭘﺮاﻛﻨﺶ و ﻧﻮﺳﺎﻧﺎت ﻓﺼﻠﻲ کف­ زیان ﺑﺰرگ ﺧﻠﻴﺞ ﮔﺮﮔﺎن (ﺧﺰر ﺟﻨﻮب ­ﺷﺮﻗﻲ درﻳﺎی). مجله زیست­ شناسی. سال 4، شماره 23، صفحات 605 تا 612..
  16. نیکویان، ع.، 1376. ﺑﺮرﺳﯽ ﺗﺮاﮐﻢ، ﭘﺮاﮐﻨﺶ، ﺗﻨﻮع و ﺗﻮﻟﯿﺪ ﺛﺎﻧﻮﯾﻪ ﺑﯽ­ﻣﻬﺮﮔﺎن کف­زی در ﺧﻠﯿﺞ ﭼﺎﺑﻬﺎر. رﺳﺎﻟﻪ دﮐﺘﺮی ﺑﯿﻮﻟﻮژی درﯾﺎ، داﻧﺸﮕﺎه آزاد اسلامی واﺣﺪ ﻋﻠﻮم و ﺗﺤﻘﯿﻘﺎت.  217 صفحه.
  17. نبوی، س. م.؛ یاوری، و.؛ سید­مرتضایی، س.ر.؛ دهقان ­مدیسه، س. و جهانی، ن.، 1389.  بررسی تغییرات فراوانی و تنوع پرتاران در زیر قفس­ های پرورش ماهی خور­غزاله (خورموسی). مجله اقیانوس ­شناسی. سال 1، شماره 1، صفحات 1 تا 9.
  18. ﻫﺎﺷﻤﻴﺎن، ع.، 1377. ﭘﺮاﻛﻨﺶ و ﺗﻐﻴﻴﺮات ﻓﺼﻠﻲ زی­ﺗﻮده و ﺗﻨﻮع ﻣﺎﻛﺮوﺑﻨﺘﻮزﻫﺎی ﻏﺎﻟﺐ ﺳﻮاﺣﻞ­ﺟﻨﻮﺑﻲ درﻳﺎی خزر. ﭘﺎﻳﺎن­ﻧﺎﻣﻪ ﻛﺎرﺷﻨﺎﺳﻲ ­ارﺷﺪ، داﻧﺸﮕﺎه ﺗﺮﺑﻴﺖ ﻣﺪرس نور. 123 صفحه.
  19. Abowei, J.F.N; Ezekie, E.N. and Hansen, U., 2012. Effects of water pollution on benthic macro fauna species composition in Koluama Area, Niger Delta Area, Nigeri. International Journal of Fisheries and Aquatic Sciences. Vol. 1, No. 2, pp: 140-146.
  20. Banta, G.T.; Holmer, M.; Jensen, M.H. and Kristensen, E., 1999. Effects of two polychaete worms, Nereis diversicolor and Arenicola marina, on aerobic and anaerobic decomposition in sandy marine sediment. Aqua Microb Eco. Vol. 19, pp: 189-204.
  21. Bouchard, R.W.J., 2004. Guide to aquatic macrinverteberates of the upper midewest. Water resources center. University of Minnesota. 208 p.
  22. Currie D.R. and Small, K.J., 2004. Macrobentic community responses to long-term environmental change in an east Australian subtropical estuary. Estuarine Coastal and Shelf Science. Vol. 63, pp: 315-331.
  23. Grey, J.S., 1981. The ecology of marine sediments, an introduction to the structure and function of benthic communities. Cambridge University Press. Cambridge. 127 p.
  24. Gloeri, P. and Mrkvicka, A.C., 2015. New taxa of freshwater snails from Macedonia (Gastropoda: Hydrobiidae, Amnicolidae). Ecology Montenegrina. Vol. 3, pp: 13-18. 
  25. Heilskov, A.C. and Holmer, M., 2001. Effect of benthic fauna on organic matter mineralization in fish-farm sediment: importance of size and abundance. Journal of Marine Science. Vol. 58, pp: 427-434.
  26. Montajami, S.; Hosseini, S.A.; Ghorbani, R. and Mehdizadeh, M., 2012. Investigation of some physicochemical characteristics of Farobroman river water by using benthic macroinvertebrates as biological indicator. World Journal of Fish and Marine Sciences. Vol. 4, No. 6, pp: 645-650.
  27. Narwani, A. and Mazumder, A. 2012. Bottom-up effects of species diversity on the functioning and stability of food webs. J of Animal Ecology. Vol. 81, No. 3, pp: 701-713.
  28. Nybakken, J.W., 2001. Marine Biology: an ecological approach. Harper Collins College Publishers. 445 p.
  29. Sanz-Lázaro, C. and Marín, A., 2011. Diversity patterns of benthic macrofauna caused by marine fish farming. Diversity. Vol. 3, pp: 176-199.
  30. Saravnakumar, A.; Sesh Serebiah, J.; Thivakaran, G.A. and Rajkumar, M., 2007. Benthic Macrofaunal Assemblage in the Arid Zone Mangroves of Gulf of Kachchh-Gujarat. J of Ocean University of China. Vol. 6, No. 3, pp: 303-309.
  31. Woźniczka, A., Gromisz, S. and Wolnomiejski, N., 2011. Hypania invalida (Grube, 1960), a polychaete species new for the southern Baltic estuarine area: The Szczecin Lagoon and the River Odra mout. Aquatic Invasions. Vol. 6, No. 1, pp: 39-46.