مطالعه فون سوسمارهای پارک ملی خجیر در استان تهران

نوع مقاله : سیستماتیک جانوری

نویسندگان

واحد علوم پزشکی تهران، دانشگاه آزاداسلامی ، تهران، ایران

چکیده

خزندگان به ­دلیل تغذیه از حشراتی که به ­عنوان آفات گیاهی شناخته می ­شوند، در حفظ محصولات کشاورزی اهمیت ویژه ­ای دارند. منطقه خجیر باتوجه به اقلیم های متفاوت و در عین حال تحت حفاظت بودن منطقه  نماینده خوبی جهت بررسی میدانی می­ باشد. هدف از مطالعه حاضر ارزیابی فون و زیست ­سنجی سوسمارهای پارک ملی خجیر استان تهران می ­باشد که از اسفند 1394 تا مرداد 1395 به ­روش پیمایشی در ایستگاه­ های تعیین شده نمونه­ گیری انجام شد. درمجموع 58 نمونه سوسمار از منطقه جمع ­آوری شدند، تمام اطلاعات مربوط به نمونه ­ها ثبت شد و از آن­ ها عکس تهیه گردید. تمام نمونه ­ها پس از شناسایی رها شدند. بر روی نمونه­ ها مطالعات ریخت­ شناسی و بررسی صفات شمارشی و زیست ­سنجی انجام گرفت و سپس براساس کلیدهای شناسایی معتبر شناسایی شدند. از 58 نمونه جمع ­آوری شده 5 گونه شناسایی شده متعلق به 5 جنس و 3 خانواده هستند که عبارتند از: Eumeces schneideri و Trachylepis aurata از خانواده Scincidae، Cyrtopodion scabrum از خانواده Gekkonidae، Paralaudakia caucasia و Trapelus agilis از خانواده Agamidae. 

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

The Lizard Fauna of Khojir National Park located in Tehran province

نویسندگان [English]

  • Zeinab Sadat Mortazavi Moghadam
  • Batool Ghorbani yekta
Tehran Medical Sciences Branch, Islamic Azad University, Tehran, Iran
چکیده [English]

Reptiles feed on insects as pests so it is important in maintaining agricultural products. Khojir is located in the center of the Iranian Plateau and it has different climate at the same time a good representative for assessment. The aim of this study was to biosystematically and biometric identify and evaluate lizards of Khojir National Park located in the Jajrood protected area in East of Tehran, which was conducted from March to August 2016 and sampling was conducted with survey method in these areas. A total of 58 lizard Specimens were collected from the area and all information related to Specimens was written down on the notebook and photographs were taken from the Lizards. All the Specimens were released after identification. Morphological, meristic and biometric studies were performed on Specimens and then were identified based on authentic identification keys. 58 specimens include 5 species belonging to 3 families were collected. The5 identified species of region are as fallowing: 5 speciesinclude: Eumeces schneideri and Trachylepis aurata from the Scincidae family, Cyrtopodion scabrum from the Gekkonidae family and Paralaudakia caucasia and Trapelus agilis from the Agamidae family.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Fauna
  • lizards
  • National Park
  • Khojir
  • Tehran Province
  1. ابراهیمی ­پور، ف.؛ رستگارپویانی، ا. و قربانی ­یکتا، ب.، 1394. مطالعه فونستیک سوسماران مناطق شمال­ غربی استان یزد. پایان نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد پزشکی تهران. 103 صفحه.
  2. احمدزاده، ف.؛ عبدلی، ا.؛ مصطفوی، ح.؛ ابراهیمی، م. و محرابیان، ا.ر.، 1385. مطالعه تنوع زیستی سوسمارهای استان قم. مجله محیط شناسی. دوره 34، شماره 4، صفحات 119 تا 128.
  3. اریس، س.؛ پریور، ک.؛ رستگارپویانی، ن. و بهارآرا، ج.، 1388. شناسایی و معرفی مارمولک­ های خزانق و ندوشن استان یزد. مجله زیست ­شناسی دانشگاه آزاد اسلامی واحدگرمسار. دوره 4، شماره3، صفحات 1 تا 18.
  4. پارسا، ح.؛ رستگارپویانی، ن.ا.؛ ساری، ع.ر. و غفاری، م.، 1383. مطالعه بیوسیستماتیک سوسمارهای استان کهگیلویه و بویر احمد. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه تهران. 158صفحه.
  5. پروانه ­اول، ا.؛ دهقانی ­تفتی، م. و حسن­ زاده ­کیابی، ب.، 1387. بررسی رابطه غنا، تنوع،یکنواختی و فراوانی گونه ­ای سوسماران با وضعیت توپوگرافی در منطقه­ سبزوار. مجله زیست شناسی ایران. جلد 22، شماره 3، صفحات 11 تا 24.
  6. توماس­ار، ر.، 1982. زیست شناسی مهره ­داران. ترجمه ابراهیم نژاد، م.، 1385. چاپ دوم، مرکز نشر دانشگاهی، تهران. 823 صفحه.
  7. حجتی، و.؛ فقیری، ا. و بابایی، ر.، 1390. بررسی فون دوزیستان و خزندگان پارک ملی کیاسر در استان مازندران، فصلنامه زیست شناسی جانوری. دوره 4، شماره 2، صفحات 33 تا 44.
  8. حجتی، و.؛ کمی، ح. و فقیری، ا.، 1385. بررسی فونستیک سوسمارها در منطقه دامغان. مجله زیست شناسی ایران. جلد 19، شماره 3، صفحات 325 تا 340.
  9. حجتی، و.؛ مقدس، د. و فقیری، ا.، 1388. شناسایی دوزیستان و خزندگان پارک ملی شهید زارع ساری. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 1، شماره 3، صفحات 31 تا 36.
  10. حسن­ زاده­ کیابی، ب.، 1390. جانورشناسی(2). مرکز چاپ وانتشارات دانشگاه پیام نور. چاپ نهم. 186صفحه.
  11. خادمی، ع.؛ حسن ­زاده ­کیابی، ب.؛ ­کمی، ح.ق. و شیدایی، م.، 1384. بیوسیستماتیک مارمول ک­های منطقه نیشابور. پایان ­نامه کارشناسی­ ارشد دانشگاه شهید بهشتی. 132صفحه.
  12. داداشی، ع.؛ ­کمی، ح.ق. و شجیعی، ه.، 1388. اولین گزارش از گکوی سنگی تیغه­ دار scabrum Cyrptopodion(خزندگان: سوسماران: گکونیده) در استان آذربایجان­ شرقی. فصلنامه زیست ­شناسی جانوری. سال 2، شماره 1، صفحات 33 تا 38.
  13. درویش ­صفت، ع.ا.، 1385. اطلس مناطق حفاظت شده­ ایران. انتشارات دانشگاه تهران. چاپ اول. 160 صفحه.
  14. رستگارپویانی، ن.ا.، 1381. مطالعه مقدماتی فون سوسمار استان کرمانشاه، غرب ایران. اولین کنفرانس علوم و تنوع زیستی جانوری ایران.
  15. رستگارپویانی، ن.ا .؛ جوهری، م. و رستگارپویانی، ا.، 1386. راهنمای صحرایی خزندگان ایران. انتشارات دانشگاه رازی، کرمانشاه. 268 صفحه.
  16. زارعیان، ح.؛ اسماعیلی، ح.ر.؛ غلامحسینی، ع.؛ تیموری، آ.؛ ظهرابی، ح. و کمی، ح.ق.، 1387. بررسی مقدماتی فون خزندگان منطقه شکار ممنوع کوه گرم جهرم در استان فارس. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک. سال 1، شماره 1، صفحات 1 تا 8.
  17. شفیعی، س.؛ حسن­ زاده­ کیابی، ب.؛ زهزاد، ب. و ­کمی، ح.ق.، 1377. مطالعه مقدماتی اکولوژیکی توزیع و پراکنش گونه­ های مختلف مارمولک پناهگاه حیاط وحش خبروروچون و دشت سیرجان در استان کرمان. پایان­نامه کارشناسی­ارشد دانشگاه شهید بهشتی. 367 صفحه.
  18. عقیلی، ح.؛ حسن ­زاده­ کیابی، ب. و ­کمی، ح.ق.، 1386. بررسی فونستیک مارمولک ­های منطقه فریمان در استان خراسان رضوی. پایان ­نامه کارشناسی ­ارشد دانشگاه شهید بهشتی. 75 صفحه.
  19. فرجی ­راد، ع. و سیدنصیری، ژ.، 1388. جغرافیای گردشگری تهران و نقش شهرسازی و معماری در توسعه آن. فصلنامه جغرافیای انسانی. سال 2، شماره 1، صفحات 71 تا 84.
  20. فکوری، ص.؛ جمالزاده، ح.م. و اسدیان ­نارنجی، س.، 1391. بررسی بیوسیستماتیکی خزندگان و دوزیستان منطقه حفاظت شده تالاب بین ­المللی امیرکلایه، ایران. پایان­نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن. 129صفحه.
  21. کلاته، م.؛ جمالزاده، ح.م. و نواییان، م.، 1393. بررسی زیستی و بیوسیستماتیکی گربه­ سانان پارک ملی خجیر و سرخه­ حصار. پایان نامه کارشناسی ­ارشد. دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن. 68صفحه.
  22. کمالی، ک.، 1392. خزندگان و دوزیستان ایران. انتشارات ایران شناسی. 368 صفحه.
  23. مسئولی، ف.؛ کمی، ح.ق. و شجیعی، ه.، 1392. مطالعه فون سوسمارهای شهرستان طبس در استان یزد. فصلنامه زیست شناسی جانوری. سال 4، شماره 4، صفحات 83 تا 90.
  24. نصرآبادی، ر.؛ درویش، ج.؛ رستگارپویانی، ن. و اجتهادی، ح.، 1386. بررسی فون سوسماران بخش صالح­ آباد تربت­جام استان خراسان رضوی. مجله زیست­ شناسی ایران. جلد 21، شماره 2، صفحات 361 تا 368.
  25. یزدان ­پناهی، م.؛ ­حسن ­زاده ­کیابی، ب.؛ زهزاد، ب. و ­کمی، ح.ق.، 1379. بررسی تنوع فون مارمولک ­های شاهرود. پایان­ نامه کارشناسی ­ارشد دانشگاه شهید بهشتی. 246 صفحه.
  26. یوسفی، م.؛ شیخی ­ئیلانلو، ص.؛ خانی، ع.؛ کفاش، ا. و رستگارپویانی، ا.، 1393. بررسی فون خزندگان منطقه حفاظت شده جنگل خواجه و بررسی میزان تشابه آن با مناطق فیریوجئوگرافیک سوسماران ایران. مجله تاکسونومی و بیوسیستماتیک. سال 7، شماره 22، صفحات 13 تا 22.
  27. Ahmadzadeh, F.; Abdoli, A.; Mostafavi, H.; Ebrahimi, M. and Mehrabian, A.R., 2008. Biodiversity study Lizards Qom province. Journal of Environmental Studies. Vol. 34 , No. 46, pp: 119-128.
  28. Fathnia, B.; Rastegar Pouyani, N.; Sampour, M.; Bahrami, A. and Jaafari, G., 2010. The lizard fauna of Ilam province, Southwestern Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics (IJAB). Vol. 5, No. 2, pp: 65-73.
  29. Rastegar Pouyani, N. and Rastegar Pouyani, E., 2006. A new form of Eremias (Sauria: Lacertidae) from the Alvand Mountains, Hamedan Province, western Iran. Iranian Journal of Animal Biosystematics. Vol. 1 , No. 1, pp: 14-20.
  30. Nilson, G. and C. Andrén., 1978. A new species of Ophiomorus (Sauria: Scincidae) from Kavir Desert, Iran. American Society of Ichthyologists and Herpetologists (ASIH). Vol. 1987 , No. 4, pp: 559-564.
  31. Mertens, R.F.W., 1956. Amphibiens und reptilian aus S.O. Iran. Jahreshefte des vereins fur vaterlandische Naturkunde in wurtberg. Vol. 111 , No. 1, pp: 90-97.
  32. Petrov, B., 2004. The herpetofauna (Amphibia and Reptilia) of the eastern Rhodopes (Bulgaria and Greece). Biodiversity of Bulgaria. Vol. 2 , pp: 863-879.